کسایی مروزی سراینده اولین مرثیه فارسی
مجدالدین ابوالحسن کسایی مروزی (۳۴۱- وفات بعد از ۳۹۰ق) از شاعران شیعی قرن چهارم و معاصر عهد سامانی و اوایل عهد غزنوی است که در مرو دیده به جهان گشود. وی نخستین شاعر شیعی مذهب زبان فارسی و همچنین نخستین کسی است که سوگ نامه کربلا به زبان فارسی سروده است. کسایی ابتدا در مدح سلاطین زمان خود شعر می‌سرود ولی بعدها پشیمان شد و به مدح حضرت مصطفی (ص) و اهل بیت (ع) پرداخت.
اشعار حکیم کسایی را بیشتر از منابعی مانند:کتاب لغت فرس از اسدی طوسی، کتاب النقض، مجمع الفرس سروری، لباب‌الالباب، فرهنگ جهانگیری، فرهنگ رشیدی و دیگر فرهنگ‌های لغت استخراج کرده‌اند. محققان، علت تخلص او به کسایی را، برگرفته از مذهب شیعی او و برداشتی از حدیث کساء می‌دانند.
زادگاه، ولادت، کنیه
کسایی از شاعران قرن چهارم و معاصر عهد سامانی و اوایل عهد غزنوی است که در مرو دیده به جهان گشود. زادروز او را بنا بر آنچه در مطلع قصیده لامیه‌اش آورده چهارشنبه ۲۷ شوال سال ۳۴۱ هجری می‌باشد.[۱]
کنیه کسائی، مجدالدین ابوالحسن و همچنین بنا بر نقل دیگری ابواسحاق است.در مورد کنیه وی میان تذکره نویسان اختلاف وجود دارد. در «دمیه القصر» باخرزی از شاعری به نام ابو الحسن علی بن محمد کسائی مروزی نام برده می‌شود که به حدس احمد آتش مراد همین کسائیست و اگر این حدس را درست بدانیم نام و نام پدر و کنیه او به خوبی روشن می‌شود.[۲]
فعالیت‌های اجتماعی
از زندگی کسایی به ویژه آغاز و اواخر آن، آگاهی درستی در دست نیست. محققان دامنه زندگی او را از عهد سامانیان تا غزنویان و تمایلات دینی او را از مدح خلفای عباسی تا ائمه معصومین (ع) گسترانیده‌اند.[۳] وی در آغاز در دربار سامانیان بوده ولی بعدها به دربار غزنویان رفته است و در اواخر عمر از مدح سلاطین پشیمان شد و به مدح و ثنای اهل بیت(ع) پرداخت.او از طلایه داران شعر فارسی به شمار می‌رود.[۴]
اهل بیت(ع) در اشعار کسایی
شعر کسایی مروزی درباره علی(ع):
| مدحت کن و بستای کسی را که پیمبر | بستود و ثنا کرد و بدو داد همه کار | |
| آن کیست بدین حال و که بوده است و که باشد | جز شیر خداوند جهان حیدر کرار | |
| این دین هدی را به مثل دایره‌ای دان | پیغمبر ما مرکز و حیدر خط پرگار | |
| علم همه عالم به علی داد پیمبر | چون ابر بهاری که دهد سیل به گلزار |
کسائی مروزی از شیعیان و معتقدان به اهل بیت(ع) بود
